Traditiones Custodes
U zult het vast voorbij hebben zien komen op katholieke nieuwssites: Paus Franciscus heeft op 16 juli een motu proprio naar buiten gebracht onder de naam “Traditiones Custodes”. Dit betekent zoveel als ‘bewaarders van traditie’. Sommigen binnen de Kerk vinden dit echter geen geschikte titel omdat in het motu proprio getracht wordt eenheid te behouden en juist afstand te doen van traditie, als met traditie de Latijnse/Tridentijnse Mis wordt bedoeld.
In dit artikel wordt eerst uitgelegd wat een motu proprio is, daarna wat in “Traditiones Custodes’’ staat en als laatste worden er enkele argumenten van voor-en tegenstanders van dit document geschetst.
Wie zelf het pauselijk schrijven wilt lezen, kan dit doen op de site van het Vaticaan.
Een motu proprio is een vorm van apostolisch schrijven. Dat wil zeggen dat de paus het zonder de hulp en toestemming van andere geestelijken mag schrijven en publiceren. Een motu proprio is geen wetswijziging, maar mag wel tegen de wetten van het Kerkelijk Recht ingaan. De paus heeft dit motu proprio geschreven aan alle bisschoppen van de Kerk.
Tweede Vaticaans Concilie
Deze motu proprio zat er, voor iedereen die het Vaticaanse nieuws volgde, aan te komen. Binnen de Katholieke Kerk wordt er al langer een polarisatie gevoeld tussen conservatieve en progressieve gelovigen. De conservatieven houden zich graag vast aan de regels die al voor het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) bestonden en de progressieven bouwen vooral voort op alles wat er uit dit Concilie naar voren kwam.
De verschillen tussen deze twee groepen worden bijvoorbeeld gezien in de manier waarop zij de Heilige Mis vieren. Kort door de bocht gezegd: Conservatieven genieten vooral van de Latijnse Mis zoals die voor het Tweede Vaticaans Concilie gevierd werd (volgens het missaal van 1962), de progressieven gaan vaker naar de in de volkstaal gevierde Novus Ordo-mis zoals die na het Concilie is opgesteld.
Na het Tweede Vaticaans Concilie werd het verplicht om de mis in volkstaal te houden en de mis te vieren volgens de stijl die wij nu ‘Novus Ordo’ noemen. Enkele groepen, waaronder het in 1970 opgerichte Priesterbroederschap Sint Pius X, waren het hier niet mee eens en bleven de traditionele mis vieren. Voor deze groepen werd dus, met veel tegengas, een uitzondering gemaakt. Uiteindelijk heeft (emeritus) Paus Benedictus XVI tijdens zijn pontificaat toegestaan dat ook gewone parochies, dus niet alleen bepaalde broederschappen en groepen, de mis volgens de Latijnse rite mochten vieren.
Een pontificaat later, wil paus Franciscus deze laatste verandering weer terugdraaien. Hij vindt het naast elkaar bestaan van deze twee missen voor onenigheid binnen de Katholieke Kerk zorgen en in “Traditiones Custodes” stuurt hij dus aan op het inperken van de traditionele Latijnse Mis.
Zo zegt hij dat alleen bisschoppen binnen hun dioceses mogen aanwijzen op welke plekken de traditionele mis gevierd mag worden. Dit aantal moet ook verlaagd worden waar nodig. Bij voorkeur vieren alleen bestaande groepen als het Sint Petrus-broederschap en het Priesterbroederschap Sint Pius X nog deze traditionele mis, er mogen geen nieuwe groepen meer ontstaan en het is verboden om de Tridentijnse Mis binnen gewone parochiegemeenschappen te vieren. Priesters mogen daarnaast alleen met toestemming van de bisschop de traditionele mis vieren. Ook priesters die na dit motu proprio gewijd zullen worden worden gevraagd niet de traditionele mis te vieren en anders toestemming te vragen bij hun bisschop. Als dan zo een Tridentijnse Mis gevierd mag worden, moeten de lezingen voortaan in volkstaal gelezen worden en niet meer in het Latijn zoals de traditie was.
De bisschop moet er ook op toezien dat de plekken waar nog wel de traditionele mis gevierd wordt zich niet alleen maar bezighouden met de liturgie, maar dat de priester goed weet hoe de katholieke boodschap moet overbrengen en zich inzet voor de pastorale en spirituele zorg van de kerkgangers.
Veel ophef rondom deze motu proprio
Het is niet gek om te bedenken dat er veel ophef is rondom deze motu proprio. De paus zoekt naar eenheid binnen de Kerk, maar is dit de oplossing? Hier volgen enkele voor-en tegenargumenten:
Voorstanders van het document zien hierin een oplossing voor de kloof die tussen de conservatieven en modernen binnen de Kerk is ontstaan. Bij de Novus Ordo-mis zou voor traditionelen veel moois gehaald kunnen worden, maar de voorstanders geven ook toe dat er bij deze mis ook veel verbeterd kan worden. Paus Franciscus bepleit in dit motu proprio dat de bisschoppen alleen priesters, die weten hoe ze correct en betekenisvol de Tridentijnse Mis moeten celebreren, toestemming mogen geven om deze mis uit te voeren. Dit geldt echter ook voor de priesters die de Novus Ordo-mis zullen celebreren. Ook zij moeten weten hoe het correct uitgevoerd moet worden, maar ook hoe ze het best de mensen kunnen raken, bewegen en spiritueel voeden.
Velen zeggen ook dat er voor veel bisdommen niet veel zal veranderen, ook de Nederlandse kerkprovincie die maar weinig plaatsen voor de Tridentijnse Mis kent, zal weinig van dit motu proprio merken.
Daarbij heersen er bij vele geestelijken en leken angsten dat binnen conservatieve kringen gestreden wordt tegen de eenheid van de Kerk en alles verworpen wordt wat bij het Tweede Vaticaans Concilie besloten is. De taak wordt dan ook bij de bisschop gelegd om te kijken of dit ook aan de hand is bij traditionele groeperingen binnen zijn diocese of niet.
Voor tegenstanders van de motu proprio voelt het als een aanval op de traditie en traditionelen. Er wordt eenheid bepleit, maar waarom wordt er dan alleen gekeken naar de traditionele groeperingen? Binnen Novus Ordo-parochies zijn al aanzienlijke verschillen. De laatste decennia is er een grote opkomst van charismatische bewegingen binnen de Katholieke Kerk. Al eeuwenlang bestaan er Oosters-Katholieke Kerken. Waarom wordt het traditionele dan zo hard aangepakt?
En als de paus eenheid wil, waarom mag elke bisschop dan zelf de zaken omtrent dit onderwerp bepalen?
Ook vindt men het frappant dat de traditionele mis wordt ingeperkt omdat juist veel jongeren en jonge, grote gezinnen naar deze vieringen komen en een hechte parochie vormen. Waarom zou de paus dit juist willen tegengaan?
Kortom kunnen de tegenstanders, waaronder dus grotendeels conservatieven en traditionelen vallen, de keuzes van paus Franciscus niet begrijpen.
Meer lezen over deze motu proprio:
De afgelopen dagen is hier dus veel over geschreven en om u zelf een mening te laten vormen of u verder te informeren zullen hieronder enkele links te vinden zijn:
- Volledige tekst “Traditiones Custodes”
- Oproep van traditionele jongeren aan de paus.
- Artikel van Anton de Wit
- Artikel van Erik Hendrix
- Artikel van Peter van Duyvenvoorde
- Artikel van Cor Mennen
- Artikel van Mgr. Rob Mutsaerts, hulpbisschop van ‘s Hertogenbosch
Door:
Lisa Schmeinck
Als je deze post leuk vond, kun je het delen, want delen is evangeliseren!
[Sassy_Social_Share]
Als het materiaal niet werkt of spelfouten heeft, meld dit dan graag!
Gerelateerde artikelen
